Dante - Địa Ngục - Khúc 30

KHÚC XXX 

Tầng Địa ngục thứ tám – Hố ngục thứ mười (kết thúc) – Bọn giả mạo, bọn đúc tiền giả.

 Thời mà Giunônê nổi cơn cuồng nộ

Hận dòng máu Têban vì Xêmêlê

Và rất nhiều lần xảy ra chuyện đó.

⁴   Lý trí vua Atamantê phủ màn sương

Khi ông nhìn thấy trên tay hoàng hậu

Hai đứa con trai, đã trở nên cuồng.

⁷   Vua thét lên: “Chăng lưới bắt sư tử

Một sư tử cái, hai sư tử con”

Rồi giơ ra những móng vuốt rất dữ.

¹⁰  Vồ hoàng tử, tên là Lêáccô

Xé tan xác rồi ném vào hốc đá

Hoàng hậu liền tự tử cùng đứa kia.

¹³  Khi thần số mệnh đã làm sụp đổ

Dân Tơroa bị dìm xuống vực sâu

Thì Vương quốc cùng Quốc vương sụp đổ.

¹⁶  Nàng Êcuba bị cầm tù, khốn nạn

Khi thấy con gái Polixena không còn

Xác con trai Pôliđôrơ dạt về bờ biển.

¹⁹  Người đàn bà đau khổ đến tột cùng

Trong cơn điên loạn sủa như là chó

Sự khổ đau làm mất hết trí khôn.

²²  Nhưng không chỉ cơn loạn ở Têbê

Hay Tơroa lại có thể đến mức

Hành hạ con người, loài vật thế kia.

²⁵  Tôi đã thấy hai âm hồn xanh xám

Trần truồng như hai con lợn sổng chuồng

Húc bờ giậu, vừa chạy ra vừa cắn.

²⁸  Một nhảy lên Capốckiô cắm răng

Vào cổ anh ta và mạnh đến nỗi

Khi rút ra, cái bụng sát đất bằng.

³¹  Còn Arêtanh đứng đằng kia run rẩy:

“Đó là con ma xó Gianni Xkícki

Trong cơn điên với người khác vậy đấy”.

³⁴  “Mong sao – tôi nói – nó đừng cắm răng

Vào lưng anh, và hãy cho tôi biết

Nó là ai – câu hỏi chẳng khó khăn”.

³⁷  Hồn trả lời: “Nàng Mirra đồi bại

Muốn làm tình nhân của chính cha mình

Dục vọng xác thân không kìm giữ nổi.

⁴⁰  Để đi đến phạm tội với người cha

Đã cải trang thành hình cô gái khác

Như cái kẻ đang chạy ở ngoài kia

⁴³  Đã cải trang thành Buôxô Đônati

Để chiếm được con ngựa cái đẹp nhất

Và làm di chúc hợp pháp lưu truyền”.

⁴⁶  Khi hai kẻ điên mà tôi quan sát

Đã rời xa, thì ánh mắt của tôi

Quay sang nhìn những người khốn khổ khác.

⁴⁹  Tôi thấy một kẻ có hình con rùa

Vì hai chân bị chặt đến tận bẹn

Nơi cơ thể người phân thành hai chi.

⁵²  Bệnh phù thủng nặng do dịch biến chuyển

Đã làm biến mất dạng cả tứ chi

Mắt và bụng cũng chẳng còn tương xứng.

⁵⁵  Vì khát nước, nó mở rộng đôi môi

Một kéo về cằm, một về phía mũi

Và khô héo giống như bị lửa thui.

⁵⁸  “Hỡi cái người mà cực hình không bị

Trong chốn này, tôi không hiểu tại sao –

Hắn nói với tôi – hãy nhìn chú ý.

⁶¹  Đến cảnh khổ của thợ cả Ađam

Vẫn có thừa thãi những gì tôi muốn

Mà ở đây giọt nước cũng khát thèm.

⁶⁴  Những dòng suối từ các đồi tươi mát

Vùng Caxentin chảy xuống sông Ácnô

Làm cho bờ suối vừa ẩm vừa mát.

⁶⁷  Những hình ảnh đó luôn trước mặt tôi

Và nó càng làm cho tôi khô khát

Nỗi khổ đau làm hốc hác mặt tôi.

⁷⁰  Công lý khắc nghiệt giờ đang hành hạ

Vạch ra động cơ phạm tội của tôi

Khiến tôi càng thở than nhiều hơn nữa.

⁷³  Tôi sống ở Rômêna, đã làm giả

Tiền hợp kim có đóng dấu Thánh Giăng

Bỏ lại xác thân bị thiêu trên đó.

⁷⁶  Để nhìn thấy linh hồn của Guyđô

Alếchxanđrô hay anh em nhà chúng

Thì tôi sẵn sàng đổi cả Bờranđa.

⁷⁹  Nếu các âm hồn quanh đây nói đúng

Rằng một tên trong bọn chúng ở đây

Chẳng ích gì vì chân tay co rúm.

⁸²  Chỉ cần còn cựa quậy được chút thôi

Dù trăm năm chỉ tiến thêm một tấc

Thì cũng lên đường tìm chúng nó ngay.

⁸⁵  Sẽ truy lùng chúng trong đám khốn nạn

Dù hố ngục này có rộng tới đâu

Và bề ngang dù không kém nửa dặm.

⁸⁸  Chỉ vì chúng mà tôi đau thương vậy

Chúng xui tôi đúc tiền Phờlôrinh

Có tới ba cara xỉ kim loại”.

⁹¹  Tôi lại hỏi: “Hai kẻ kia là ai

Chúng bốc khói như một bàn tay ướt

Nằm sát nhau, phía bên phải của ngươi?”

⁹⁴  “Tôi đã thấy, kể từ khi rơi xuống

Hỏm đá này và chúng đã nằm yên

Có lẽ muôn đời không còn cử động.

⁹⁷  Đây là ả đã buộc tội Giôxéppô

Đây là Sinông dối trá, người Hy Lạp

Do sốt ác tính nên khói bốc ra”.

¹⁰⁰ Một trong hai đứa, chắc là bất bình

Vì bị rêu bám vào nhiều ghê gớm

Đấm tên kia vào cái bụng căng phồng.

¹⁰³ Cái bụng kêu vang như một cái trống

Cả Ađam cũng mặt nó nện vào

Bằng cánh tay không kém phần chắc rắn.

¹⁰⁶ Và nói: “Tuy chân ta quá nặng nề

Khiến cho ta không thể nào cử động

Nhưng cánh tay còn quen với nghề xưa”.

¹⁰⁹ “Khi vào lửa – tên kia đầy khí thế –

Thì tay này chả nhanh nhạy thế đâu

Nhưng rất lẹ làng khi đúc tiền giả”.

¹¹² Tên phù thủng: “Điều đó thì mày đúng

Nhưng mày đâu phải là kẻ thật thà

Khi dân Tơroa cần người làm chứng”.

¹¹⁵ “Ta nói sai, còn mày làm giả tiền

Ta ở đây vì một tội duy nhất

Còn tội mày, tất cả, đều nặng hơn”.

¹¹⁸ “Hãy nhớ lại con ngựa, đồ phản bội –

Âm hồn có bụng phồng to đáp lời –

Kệ thây mày, nếu mọi người biết tới”.

¹²¹ “Nếu cơn khát sẽ làm cho lưỡi mày

Nứt nẻ ra, và thứ nước hôi thối

Làm cho bụng thành bờ giậu che mày”.

¹²⁴ “Như lệ thường – tên đúc tiền giả đáp –

Bệnh của mày sẽ xé rách miệng mày

Còn ta nếu khát, chất dịch sẽ giúp.

¹²⁷ Mày thì sốt rét lẫn chứng đau đầu

Đang hành hạ nên chẳng cần mời mọc

Liếm tấm gương Nácxítxô chạy mau”.

¹³⁰ Tôi đứng im và lắng nghe tất cả

Thầy tôi bảo: “Hãy coi chừng thời giờ

Ta sắp nổi cáu với con rồi đó!”

¹³³ Nghe vẻ giận dữ trong giọng của Thầy

Tôi quay lại phía Thầy, và xấu hổ

Đến nay vẫn còn xao xuyến trong tôi.

¹³⁶ Như một người nằm mơ thấy điều dữ

Mà trong giấc mơ lại ước được mơ

Cái điều đang có như là chưa có.

¹³⁹ Tôi đã thế, không thể nói gì hơn

Muốn xin lỗi và tôi đã xin lỗi

Đã xin lỗi mà vẫn tưởng chưa làm.

¹⁴² “Hối tiếc nhỏ xua đi lỗi lầm lớn –

Thầy bảo tôi – con chớ có khư khư

Ta mong con đừng ưu phiền, tơ tưởng.

¹⁴⁵ Hãy nhớ rằng: ta luôn ở bên con

Khi đến nơi, có thể lại nhìn xuống

Nghe đám đông đang cãi vã om sòm

¹⁴⁸ Thích nghe họ là ý thích thấp kém”.

KHÚC XXX

1-13. Thời mà Giunônê nổi cơn cuồng nộ - là bởi vì Giove yêu Semele, con gái của Cadmo, vua Teban. Iunone (Giunone) khuyên Semele hãy yêu cầu Giove cho chứng kiến tất cả hào quang của chàng, và điều này đã làm cho Semele cháy thành tro (X, TĐ., XXI, 5-6). Sau đó Iunone hướng cơn thịnh nộ sang Ino, em gái của Semele, người đang nuôi Bacchus (Dionysus) - con của Semele. Iunone làm cho vua Atamante, chồng của Ino phát điên, coi vợ là sư tử cái còn hai đứa con là những sư tử con, vồ một đứa là Learco xé tan xác rồi ném vào vách đá. Ino tuyệt vọng ôm đứa con còn lại nhảy xuống biển tự tử (M., III, 259-317; IV, 416-529).

16-21. Nàng Êcuba bị cầm tù, khốn nạn - Ecuba, góa phụ của vua Priamo, bị quân Hy Lạp bắt làm tù binh sau khi thành Tơroa thất thủ, chứng kiến cảnh con gái Polissena bị đem làm lễ hiến sinh trước mộ Asin và xác con trai Polidoro dạt vào bờ biển Tracia (Thrace). Trước những cảnh đau lòng này Ecuba đã phát điên và sủa như chó (M., XIII, 404 – 575).

22-23. Nghĩa là không cơn loạn của Atamante, không cơn điên của Ecuba.

28. Capocchio - X, ĐN., XXIX, 136 – 139.

31. Aretin - tức Griffolino, X, ĐN., XXIX, 109.

32. Con ma xó Gianni Xkícki - Gianni Schicchi, một tên xảo trá ở Firenze, thường cải trang làm người khác (câu 42-45).

37. Nàng Mirra đồi bại - Mirra, con gái của Cinira, vua Cipro (Cyprus), có máu loạn luân, yêu điên cuồng chính cha mình, cải trang thành một cô gái khác để đến với cha. Khi nhà vua biết chuyện, muốn giết cô ta nhưng Mirra liền bỏ trốn. Theo lời cầu khẩn của Mirra, các vị thần đã biến cô thành loài cây Mirra (M., XV, 298-524).

42-45. Kẻ đang chạy ở ngoài kia - đây là Gianni Schicchi (câu 32). Khi Buoso Donati chết đứa cháu của ông sợ tài sản sẽ bị đem chia cho nhiều người, đã nhờ Gianni Schicchi nằm vào giường của người chết, giả làm giọng nói của Buoso Donati đọc di chúc cho viên công chứng chép, chỉ định để một ít tiền cho việc thờ cúng, cho Gianni 600 đồng phờlôrinh vàng và “con ngựa cái đẹp nhất” đáng giá rất nhiều tiền, phần tài sản còn lại cho đứa cháu.

61. Thợ cả Ađam - Adam d’ Anglia, một người gốc Anh đúc những đồng phờlôrinh vàng có pha xỉ theo sự xúi giục của các quí tộc Guidi da Romena, bị thiêu sống ở Firenze năm 1281. Romena là một lâu đài của dòng họ này.

74. Tiền hợp kim có đóng dấu Thánh Giăng - đồng tiền vàng ở Firenze mặt trước có in hình Thánh Giăng Báptít, mặt sau có bông hoa huệ.

78. Đài nước Branda - đài nước ở Romena nhưng nay không còn.

97. Đây là ả đã buộc tội Giôxéppô - theo Kinh Thánh, vợ của Potiphar quyến rũ Gioseppo, là một người ở đẹp trai nhưng không được, bèn vu cho Gioseppo định cưỡng bức mình, Potiphar cho Gioseppo vào tù (Sáng thế ký, XXXIX, 1-20).

98. Đây là Sinông dối trá, người Hy Lạp - Sinon đã thuyết phục dân thành Tơroa kéo con ngựa gỗ (trong bụng là binh lính Hy Lạp) vào thành.

128. Tấm gương Narcisso (Narcissus) - tức dòng suối trong suốt, nơi Narcisso tự ngắm và yêu say đắm bản thân mình (M., III, 346 – 510).